वॉशिंग्टन: अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी एका मुलाखतीत मोठा दावा केला आहे की, भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी त्यांना रशिया तेल खरेदी थांबवण्याचे आश्वासन दिले होते. युक्रेन युद्धाच्या पार्श्वभूमीवर रशियावर दबाव आणण्याच्या रणनीतीचा भाग म्हणून हे आश्वासन दिल्याचे ट्रम्प यांनी म्हटले आहे. या दाव्यामुळे आंतरराष्ट्रीय स्तरावर चर्चांना उधाण आले आहे, मात्र भारत सरकारने अद्याप यावर कोणतीही अधिकृत प्रतिक्रिया दिलेली नाही.

ट्रम्प यांच्या दाव्यात किती तथ्य?

डोनाल्ड ट्रम्प यांनी फॉक्स न्यूजला दिलेल्या मुलाखतीत सांगितले की, “पंतप्रधान मोदींनी मला सांगितले होते की भारत रशियाकडून तेल खरेदी करणार नाही.” युक्रेनचे अध्यक्ष व्होलोदिमीर झेलेन्स्की यांच्याशी झालेल्या भेटीनंतर त्यांनी चीनवरही अशाच प्रकारे दबाव आणणार असल्याचे सूचित केले. ट्रम्प यांच्या मते, त्यांच्या दबावामुळेच भारत रशिया तेल खरेदी करण्यापासून परावृत्त झाला होता.

“मी हे प्रकरण मोदींसमोर मांडले होते आणि त्यांनी मला तसे वचन दिले,” असे ट्रम्प यांनी ठामपणे सांगितले.

भारताची भूमिका आणि सध्याची स्थिती

वास्तविक, युक्रेन युद्धानंतर पाश्चिमात्य देशांनी रशियावर कठोर निर्बंध लादले असताना, भारताने रशियाकडून मोठ्या प्रमाणात कच्च्या तेलाची आयात वाढवली. चीननंतर भारत हा रशियाच्या तेलाचा दुसरा सर्वात मोठा खरेदीदार देश आहे. भारताने नेहमीच आपल्या ऊर्जा सुरक्षेला प्राधान्य देत, कोणत्याही दबावाला बळी न पडता स्वतंत्र परराष्ट्र धोरण अवलंबले आहे. त्यामुळे ट्रम्प यांच्या दाव्यावर प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले आहे.

डोनाल्ड ट्रम्प हे त्यांच्या धक्कादायक विधानांसाठी ओळखले जातात. सध्या अमेरिकेत निवडणुकीचे वातावरण तापले असून, या काळात आंतरराष्ट्रीय मुद्द्यांवर केलेले भाष्य हे त्यांच्या प्रचाराचा भाग असू शकते. भारताकडून यावर कोणतीही अधिकृत माहिती जोपर्यंत येत नाही, तोपर्यंत ट्रम्प यांच्या दाव्याला केवळ एक राजकीय विधान म्हणूनच पाहिले जात आहे. मात्र, या दाव्यामुळे भारत-अमेरिका संबंध आणि भारताच्या रशिया तेल खरेदी धोरणावर पुन्हा एकदा आंतरराष्ट्रीय माध्यमांचे लक्ष वेधले गेले आहे.