पुणे: पारंपरिक सिगारेटला ‘सुरक्षित’ पर्याय म्हणून पाहिले जाणारे ई-सिगारेट किंवा ‘वेपिंग’ आताच्या तरुण पिढीसाठी एक नवीन आणि गंभीर धोका बनून समोर आले आहे. पुण्यातील शाळा-महाविद्यालयांतील विद्यार्थ्यांमध्ये ई-सिगारेटचे व्यसन धोकादायकरित्या वाढत असल्याचे चित्र असून, जागतिक आरोग्य संघटनेने (WHO) यावर गंभीर चिंता व्यक्त केली आहे. हे स्टाईल स्टेटमेंट नसून आरोग्यासाठी अत्यंत घातक असल्याची चेतावणी तज्ज्ञांकडून दिली जात आहे.

तरुणाई का ओढली जात आहे या व्यसनाकडे?

ई-सिगारेट आकर्षक डिझाइन आणि वेगवेगळ्या फ्लेवर्समध्ये (उदा. चॉकलेट, मँगो, स्ट्रॉबेरी) उपलब्ध असल्यामुळे तरुणांना आकर्षित करत आहे. मित्रांमध्ये लोकप्रिय दिसण्यासाठी आणि एक ‘कूल’ फॅक्टर म्हणून अनेकजण याचा वापर सुरू करतात. सोशल मीडियावरील प्रभाव आणि ऑनलाइन सहज उपलब्धता यामुळे यावर बंदी असूनही ते सहज मिळते. “हे सिगारेटपेक्षा सुरक्षित आहे,” हा सर्वात मोठा गैरसमज या व्यसनाच्या प्रसाराला कारणीभूत ठरत आहे.

जागतिक आरोग्य संघटनेचा (WHO) धक्कादायक अहवाल

जागतिक आरोग्य संघटनेने आपल्या ताज्या अहवालात ई-सिगारेटच्या धोक्यांकडे जगाचे लक्ष वेधले आहे. या अहवालानुसार:

• ई-सिगारेटमध्ये अत्यंत व्यसन लावणारे निकोटीन असते, जे विशेषतः तरुणांच्या विकासाधीन मेंदूसाठी खूप हानिकारक आहे.
• यातील रसायनांमुळे फुफ्फुसाचे गंभीर आजार, हृदयरोग आणि इतर आरोग्य समस्या उद्भवू शकतात.
• अनेकदा ई-सिगारेटचे व्यसन लागलेले तरुण पुढे जाऊन पारंपरिक सिगारेटच्या आहारी जाण्याची शक्यता जास्त असते.

WHO ने स्पष्ट केले आहे की ई-सिगारेट हे धुम्रपान सोडण्याचे साधन नसून, ते स्वतःच एक मोठे व्यसन आहे.

तज्ज्ञ आणि डॉक्टरांचे मत काय?

शहरातील डॉक्टरांच्या मते, ई-सिगारेटच्या वापरामुळे तरुणांमध्ये श्वसनाचा त्रास, छातीत दुखणे आणि चिंता वाढणे यांसारखी लक्षणे दिसत आहेत. यातील रसायने थेट फुफ्फुसात जाऊन गंभीर इजा पोहोचवू शकतात. पालकांनी आपल्या मुलांशी संवाद साधून याच्या धोक्यांबद्दल त्यांना जागरूक करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. केवळ कायद्याची अंमलबजावणी करून ई-सिगारेटचे व्यसन रोखता येणार नाही, त्यासाठी सामाजिक जागृतीचीही गरज आहे.

एकंदरीत, ई-सिगारेट हा एक गोंडस दिसणारा पण अत्यंत धोकादायक सापळा आहे. तरुणांनी फॅशन किंवा दबावाखाली येऊन या व्यसनाच्या आहारी जाणे टाळावे. सरकारने यावर असलेल्या बंदीची कठोर अंमलबजावणी करणे आणि पालकांनी मुलांमध्ये जागरूकता निर्माण करणे, ही काळाची गरज आहे.