६ जानेवारी: पत्रकार दिन आणि मराठी पत्रकारितेचे जनक बाळशास्त्री जांभेकर

६ जानेवारी हा दिवस मराठी पत्रकारितेच्या इतिहासात एक अत्यंत महत्त्वाचा दिवस आहे. या दिवशी आपण ‘पत्रकार दिन’ साजरा करतो, जो मराठी पत्रकारितेचे जनक बाळशास्त्री जांभेकर यांच्या स्मृतीसाठी समर्पित आहे. बाळशास्त्री जांभेकर हे केवळ मराठी पत्रकारितेचे जनकच नव्हे, तर समाजसुधारणेचे अग्रदूतही होते.

१८१२ साली जन्मलेल्या जांभेकरांनी १८३२ साली ‘दर्पण’ नावाचे पहिले मराठी वृत्तपत्र सुरू केले. ते इंग्रजी आणि मराठी अशा द्विभाषिक स्वरूपात प्रकाशित होत असे. त्या काळात मराठी समाजाला जागृत करण्यासाठी ‘दर्पण’ हे एक महत्त्वाचे माध्यम ठरले. शिक्षणाचा प्रसार, अंधश्रद्धा निर्मूलन, सामाजिक सुधारणांचे महत्त्व या विषयांवर त्यांनी सडेतोड मते मांडली आणि समाजाला विचार करण्यास प्रवृत्त केले.

बाळशास्त्री जांभेकरांनी केवळ पत्रकार म्हणून काम केले नाही तर इतिहास, खगोलशास्त्र, शिक्षण आणि समाजसेवा या क्षेत्रांतही त्यांनी मोलाचे योगदान दिले. त्यांनी इंग्रजी शिक्षणाचे महत्त्व ओळखले आणि मराठी समाजाला आधुनिक विचारसरणीकडे वळवले. त्यांचे कार्य पत्रकारितेपुरते मर्यादित नव्हते; ते लोकजागृतीचे प्रतीक होते.

आजच्या डिजिटल युगात पत्रकारितेने प्रचंड प्रगती केली आहे. तंत्रज्ञानामुळे माध्यमे बदलली असली तरी बाळशास्त्री जांभेकरांनी रुजवलेली सत्यता, प्रामाणिकपणा आणि समाजहिताची भावना ही पत्रकारितेची मूलभूत तत्त्वे आजही तेवढीच महत्त्वाची आहेत.

पत्रकार दिन हा केवळ पत्रकारांसाठी अभिमानाचा दिवस नाही, तर पत्रकारितेच्या सामाजिक योगदानाची आठवण करून देणारा दिवस आहे. बाळशास्त्री जांभेकर यांच्या कार्याचा आदर्श ठेवून, आजच्या पिढीनेही निष्पक्ष आणि प्रगल्भ पत्रकारितेचा वारसा पुढे नेला पाहिजे.

बाळशास्त्री जांभेकर यांना विनम्र अभिवादन, आणि सर्व पत्रकार बांधवांना पत्रकार दिनाच्या हार्दिक शुभेच्छा!